Sluitertijden

Vóór de gracht, de straat vullend tot aan de ME afzetting in de Bloemerstraat, kleumen ongeveer tweehonderd dik ingepakte betogers. Ze hurken rond radio’s en bespreken de laatste ontwikkelingen. De herdertjes lagen bij nachte. Men verbroedert zich alom. Volksvrouwen delen soep en koffie rond aan punks waar ze in de bus niet naast zouden durven. Deze mensen vormen de zogeheten geweldloze blokkade.   

Dit fragment is genomen uit Sluitertijden (De Bezige Bij, 1986), de enige roman van Jan Stassen (1951-2015), die in de jaren ’70 Nederlands studeerde in Nijmegen en aansluitend in Amsterdam werkzaam was als eindredacteur voor onder andere HP/De Tijd en Opinio. Het van Nijmegen doordrenkte boek speelt zich af in de roerige dagen van 1980-1981. Leon Lahey, de hoofdpersoon, is een typische vertegenwoordiger van het kraaktijdperk dat langzaam ten einde loopt: ‘De idealen die ooit even richting gegeven hebben aan hun leven zijn weg, maar het bestaan is nog steeds makkelijk: het geld ligt op straat, de kroegen zijn open en de bedden breed.’ (Hans Vervoort in zijn recensie van Sluitertijden voor NRC Handelsblad.)

De lezer die Sluitertijden nu opslaat, treft een mooi tijdsbeeld aan. Jongeren blijken over meer dan voldoende tijd te beschikken om onaangekondigd bij elkaar op bezoek te gaan en dan uren te blijven zitten. Er wordt gediscussieerd over de vraag wie de beste muziek maakt: Bob Dylan of Frank Zappa? En wie is de betere schilder, Barnet Newmann of Gerhard Richter? In de auto draai je cassettebandjes en thuis lp’s. Dia’s worden ontwikkeld in een ontwikkelcentrale, dit duurt 3 weken. Je kan altijd blijven mee-eten. Op feestjes wordt camembert geserveerd, en pindasoep. Er wordt geblowd, uren lang over koetjes en kalfjes gesproken, geschaakt. Nijmegen als stad is zeer herkenbaar aanwezig.

Leon Lahey, kunstenaar én dopedealer, heeft op 22 februari 1981 5 kilo weggezet in Heerlen, waarna hij terug rijdt naar Nijmegen om het geld – dertigduizend gulden – bij zijn compagnon Matt, de bankier van het stel, af te leveren. Die is echter niet thuis. Leon besluit om nog even de stad in te gaan, waar hij in een vlaag van misplaatste nieuwsgierigheid midden in de Piersonrellen terecht komt: de gewelddadige ontruiming op last van het Nijmeegse gemeentebestuur van de uit protest tegen de voorgenomen aanleg van een bovengrondse parkeergarage bij de Zeigelhof gekraakte panden aan de Piersonstraat. De tekst van het baken is een mooie observatie van de sfeer ter plekke vlak voor de ontruiming door de Mobiele Eenheid.

Wie wil weten hoe het Leon Lahey verder verging, kan terecht in de roman Sluitertijden, nog steeds een geheimtip. Niet voor niets twitterde Thierry Baudet op 5 mei 2018: ‘Net uit: deze schitterende roman van Jan Stassen, Sluitertijden. Aanrader.’ Jan Stassen, waar hij ook is, moet hiervan met instemming kennis hebben genomen.

Op zaterdag 20 oktober 2019 vond de onthulling plaats van het literaire baken van Jan Stassen. Voor die datum is gekozen omdat zijn roman past in het thema ‘Opstand’, dat centraal stond in ‘024geschiedenius’, onderdeel van de landelijke Maand van de Geschiedenis.

Bron
Jan Stassen, Sluitertijden, De Bezige Bij, 1986

 

Voor meer informatie zie hier